Συναισθηματική κακοποίηση

Κάποιες φορές υπάρχουν σημάδια που δεν είναι ορατά, που μπορεί να παραμένουν “κρυμμένα” ίσως και για χρόνια. Η συναισθηματική κακοποίηση είναι μια μορφή συμπεριφοράς που περιλαμβάνει πράξεις που απειλούν συστηματικά την αξιοπρέπεια, την ταυτότητα και το αίσθημα αυτό-αξίας του ατόμου.

Είναι αυτή η πιο “ύπουλη“ μορφή βίας και κακοποίησης που επεκτείνεται πέρα από τις σωματικές πληγές, αγγίζοντας τόσο τις σκέψεις, όσο και τον συναισθηματικό κόσμο του ατόμου και τελικά, ολόκληρο τον ψυχισμό του.

Τέτοιου είδους συμπεριφορές θα μπορούσαν να είναι φωνές, βρισιές, χρήση επικριτικών λέξεων, προσβολές, γελοιοποίηση, εξευτελισμός, διακωμώδηση, απειλές, κατηγορίες, χειριστικές συμπεριφορές, απομόνωση, αποκλεισμός κλπ.

Αρκετά συχνά οι παραπάνω συμπεριφορές ενδέχεται να καλύπτονται από τον θύτη με τη δικαιολογία του ενδιαφέροντος και της αγάπης. Ωστόσο, το πραγματικό κίνητρο της συναισθηματικής κακοποίησης είναι η ανάγκη του θύτη για άσκηση ελέγχου. ‘Έτσι, συχνά το άτομο που υφίσταται την κακοποίηση αρχικά μπορεί να αισθανθεί σύγχυση, να σκεφτεί ότι δεν ήταν παρά κάποιες “άσχημες στιγμές” και πως πιθανόν δεν θα επαναληφθούν. Στην πορεία όμως, και όσο συνεχίζει να δέχεται αυτό το είδος βίας, αρχίζει να αναπτύσσει αισθήματα ενοχής, νιώθει ότι κάτι κάνει που προκαλεί αυτή τη συμπεριφορά του άλλου με αποτέλεσμα να εγκλωβίζεται σε αυτό-κατηγορίες. Μακροπρόθεσμα, το άτομο νιώθει αβοήθητο, αισθάνεται ότι χάνει τον έλεγχο της ίδιας του της ζωής και βιώνει έντονη ντροπή. Επίσης, καθώς τα σημάδια δεν είναι όπως είπαμε ορατά, συχνά το θύμα αισθάνεται ότι το να μιλήσει ανοιχτά γι’ αυτό που του συμβαίνει δεν είναι εύκολο ή ίσως να είναι και ανάξιο λόγου, μια και δεν υπάρχουν αποδείξεις.

Η συναισθηματική κακοποίηση μπορεί να δημιουργήσει δυσκολίες στις μετέπειτα διαπροσωπικές σχέσεις του θύματος, καθώς αρχίζει να αναπτύσσει μια εσωστρέφεια και ιδιαίτερη επιφυλακτικότητα απέναντι στους άλλους. Χαμηλή αυτοεκτίμηση, απότομες και ξαφνικές αλλαγές στη συμπεριφορά και στο συναίσθημα (απόσυρση, αμφιθυμία),  κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, αυτοκτονικός ιδεασμός είναι κάποιες από τις συνέπειες της έκθεσης του ατόμου σε χρόνια συναισθηματική κακοποίηση.

Ιδιαίτερα σημαντικό για τα άτομα που υφίστανται συναισθηματική κακοποίηση είναι να καταφέρουν μια σχετική αποστασιοποίηση από την συμπεριφορά του θύτη η οποία θα δώσει τη δυνατότητα να αναγνωρίσουν τη συμπεριφορά ως μια μορφή βίας. Με τον τρόπο αυτό, το άτομο θα μπορέσει να απεγκλωβιστεί από τον φαύλο κύκλο της αναζήτησης των αιτιών στη δική του συμπεριφορά. Στη συνέχεια, η έκφραση του προβλήματος και η αναζήτηση βοήθειας είναι καθοριστικής σημασίας.