Πένθος

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΕΝΘΟΥΣ

Τα τυπικά συμπτώματα του πένθους είναι η κοινωνική απόσυρση, πρόβλημα στη συγκέντρωσης, αυξομειώσεις του βάρους, δυσκολίες στον ύπνο, κλάμα, νευρικότητα, αδυναμία, αίσθηση κόπωσης. Το πένθος είναι η αφορμή για την ανάδειξη πολλών ψυχοσωματικών προβλημάτων. Οι ποικιλία και η ένταση εξαρτούνται από πολλούς παράγοντες όπως η προδιάθεση, η ψυχική κατάσταση του ανθρώπου, οι σκέψεις του κτλ.

Κάποιες φορές όμως, ειδικά στην αρχική φάση, το άτομο μπορεί να νιώσεις ότι τα συναισθήματά του είναι «παγωμένα», ότι δε νιώθεις στεναχώρια, λύπη ή πόνο. Αυτή είναι μια αμυντική αντίδραση του  οργανισμού και του μυαλού μας, όταν το άτομο θεωρεί ότι αυτό που βιώνει είναι εξαιρετικά επώδυνο για να το αντέξει.

 ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΟΥ ΠΕΝΘΟΥΣ

Σύμφωνα με έρευνες, η περίοδος του φυσιολογικού πένθους, στην πιο δύσκολη περίπτωση της φυσικής απώλειας σημαντικού για μας αγαπημένου ανθρώπου,  αναμένεται να είναι 6-12 μήνες και η διαδικασία αυτή περνάει από κάποια στάδια.

ΠΡΩΤΟ ΣΤΑΔΙΟ – Άρνηση/ Διαπραγμάτευση

«Δεν είναι δυνατών να συνέβη αυτό!» «Αποκλείεται… μα χθες ήμασταν μαζί» «Δεν το πιστεύω!» – Είναι μερικές μόνο από τις φράσεις που όλοι μας έχουμε πει, μαθαίνοντας για κάποιο δυσάρεστο γεγονός (θάνατος, χωρισμός, κλοπή, απόλυση κτλ). Είναι ίσως το πιο σύντομο στάδιο. Συνήθως διαρκεί από λίγα λεπτά μέχρι ελάχιστες μέρες. Το άτομο κάνει ένα είδος «διαπραγμάτευση» με το Θεό, με τους ιατρούς, με την αστυνομία κτλ. (Θεέ μου, αν αυτό δεν είναι αλήθεια, θα ανάψω μια λαμπάδα, θα γίνω το καλύτερο παιδί κτλ). Σε περίπτωση όμως που το άτομο προσκολλείται σ’ αυτό το στάδιο, χρειάζεται οπωσδήποτε να ζητήσει βοήθεια.

ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΤΑΔΙΟ – Θυμός

«Γιατί με άφησες μόνη/ος μου» «Θεέ μου γιατί σ’ εμένα;», «Οι ιατροί φταίνε!» – Πως αλλιώς να  εκφράσουμε τον θυμό μας; Θα φωνάξουμε, θα κατηγορήσουμε, θα μαλώσουμε. Είναι απαραίτητα όμως έτσι ώστε να εκτονωθεί και αυτό το συναίσθημα και να προχωρήσουμε το συντομότερο στην επόμενη φάση. Ο θυμός μας κάνει κακό, είτε είναι δικαιολογημένος είτε αδικαιολόγητος. Μας δημιουργεί οδύνη, άγχος και …..πάνω απ’ όλα φλεγμονές και αρρώστιες στο σώμα μας. Όσο πιο γρήγορα λήξει αυτό το στάδιο, τόσο το καλύτερο.

ΤΡΙΤΟ ΣΤΑΔΙΟ – Θρήνος

Το άτομο καταρρέει. Νιώθει ότι δεν έχει άλλο δυνάμεις να «αγωνιστεί». Κλάμα, ψυχικός και σωματικός πόνος, θλίψη, απόσυρση, τάση να κλείνεται στο εαυτό του είναι μερικά μόνο από τα χαρακτηριστικά αυτού του σταδίου. Το άτομο «θέλει» και «ψάχνει» για αφορμές να πονέσει και να κλάψει. Αναπολεί το παρελθόν (βλέπει φωτογραφίες, αντικείμενα που του θυμίζουν την απώλεια). Δεν βλέπει μέλλον, νιώθει απελπισία, απογοήτευση. Βιώνει έντονο κλάμα ιδιαίτερα τις νύχτες όπως και καταθλιπτική διάθεση. Αυτό είναι το πιο δύσκολο και επίμονο στάδιο. Είναι το στάδιο που μπορεί να μας παρασύρει και να χρονίσει αν δεν το προσέξουμε και δεν το ελέγξουμε συνειδητά. Στις περισσότερες περιπτώσεις σ’ αυτό το στάδιο χρειαζόμαστε βοήθεια, από κοντινούς σ’ εμάς ανθρώπους, φίλους, ειδικούς. Είναι οδυνηρή φάση, αλλά απαραίτητη για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε την ζωή μας, να μπορέσουμε να ξαναεκτιμήσουμε και αναδιοργανώσουμε την ζωή μας, να μπορέσουμε να βρούμε εκ’ νέου το νόημα. Αυτή η φάση μας ωριμάζει, μας αλλάζει και δίνει την δυνατότητα αυτή η αλλαγή να είναι προς το καλύτερο, λειτουργήσει προς όφελός μας. Είναι η απαραίτητη φάση για να περάσουμε στο επόμενο σημαντικό στάδιο.

ΤΕΤΑΡΤΟ ΣΤΑΔΙΟ – Αποδοχή/ Αναπρογραμματισμός 

«Αυτή είναι η πραγματικότητα, είτε μου αρέσει, είτε όχι», «Μου λείπει απίστευτα, αλλά δεν είναι εδώ», «Αν ήταν εδώ θα ήθελε να με δει δυνατός/η, για αυτό πρέπει να σηκωθώ». Ο πόνος γίνεται πιο «βουβός», το άτομο αρχίζει και ενεργοποιείτε, πιο εύκολα αποσπά την προσοχή του από την απώλεια και αρχίζει να βλέπει και να προγραμματίζει το μέλλον. Μπαίνει στους νέους ρόλους. Οι σκέψεις για το άτομο που έχει φύγει πλέον δεν είναι τόσο επώδυνες. Αρχίζουν και γίνονται πια όμορφες αναμνήσεις. Το άτομο αρχίζει και συνδέεται με άλλους ανθρώπους και έχει την δύναμη να δημιουργήσει νέες σχέσεις.

 Συχνά το άτομο μπορεί να ταλαντεύεται ανάμεσα από τα πρώτα τρία στάδια. Αυτό θεωρείτε φυσιολογικό φτάνει να μη ξεπεράσει το αναμενόμενο χρονικό διάστημα των 12 μηνών. Εξυπακούεται ότι ο χρόνος αυτός μειώνεται αναλόγως για τις λιγότερο σημαντικές για μας απώλειες, π.χ. απόλυση, χαμένου αντικειμένου, χωρισμός κτλ. Όπου το άτομο φτάνει πολύ πιο γρήγορα στο τελικό στάδιο της αποδοχής και του αναπρογραμματισμού της ζωής του.