Γιατί φοβάμαι να αλλάξω;
Υπάρχει μα εξίσωση που υποστηρίζει ότι η ζωή είναι συνυφασμένη με τις αλλαγές. Όλοι μας αλλάζουμε, αργά ή γρήγορα, βίαια ή ομαλά. Η καθημερινότητά μας συχνά επιβάλλει να πάρουμε αποφάσεις σοβαρές αναφορικά με την εργασία μας, την προσωπική μας ζωή ή τον εαυτό μας ή ακόμα και φαινομενικά ασήμαντες (π.χ. αλλαγή της διαδρομής που κάνουμε για να πάμε ως συνήθως στη δουλειά μας). Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις η λέξη κλειδί είναι η αλλαγή, ο φόβος μας για αυτή και το πώς μαθαίνουμε να αντιμετωπίζουμε τέτοιου είδους καταστάσεις. Για ποιους λόγους όμως συχνά φοβόμαστε την αλλαγή?
Ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους φοβόμαστε μια αλλαγή;
Μία από τις βασικότερες εξηγήσεις είναι ότι φοβόμαστε το άγνωστο, το άλμα εκείνο που καλούμαστε να κάνουμε. Πολλοί άνθρωποι αποφεύγουν να πάρουν αποφάσεις και να κάνουν αλλαγές ακριβώς επειδή δε γνωρίζουν τι θα συμβεί στη συνέχεια (και δεν είναι σίγουροι αν θέλουν να μάθουν). Ο φόβος μπροστά στο άγνωστο μας παραλύει και αρχίζει και γίνεται πραγματικά δυσλειτουργικό όταν υπονομεύει τις ανάγκες και την πρόοδό μας. Για παράδειγμα, ο φόβος ότι δεν θα βρούμε καλύτερο σύντροφο, η μοναξιά αλλά και η ανάγκη εξάρτησης μπορούν να μας αποτρέψουν να βγούμε από μια σχέση που δεν μας ικανοποιεί πλέον.
Συμπληρωματικά με τα προηγούμενα, ο φόβος του ρίσκου επίσης δεσπόζει. Αλλάζοντας, για παράδειγμα, εργασιακό περιβάλλον σε μια εποχή οικονομικής αβεβαιότητας μας φέρνει αντιμέτωπους με ένα σπουδαίο ρίσκο το οποίο πολύ συχνά αποφεύγουμε να πάρουμε ή αναβάλλουμε συνεχώς. Η αναβλητικότητα μπροστά σε μια αλλαγή μπορεί μεν να μας προστατεύει φαινομενικά, εφόσον δε χρειάζεται να πάρουμε κάποια επώδυνη απόφαση, αλλά απεναντίας μας εμποδίζει βαθύτατα να πετύχουμε τους στόχους μας.
Το σύστημα πεποιθήσεων που ο καθένας μας διαθέτει διαδραματίζει πρωταρχικό ρόλο σε αυτό το ζήτημα. Ο φόβος της αλλαγής μπορεί για κάποιους να σημαίνει ότι δεν θα τα καταφέρουν, ότι θα αποτύχουν και για αυτό το λόγο προτιμούν να μην κάνουν βουτιά στο άγνωστο αλλά να παραμείνουν σε όσα ήδη γνωρίζουν. Ο φόβος αυτός παρόλο που είναι ως ένα βαθμό φυσιολογικός, επηρεάζει τις σκέψεις μας και «σαμποτάρει» την ευτυχία μας.
Άλλος ένας λόγος που μας αποτρέπει από το να αλλάξουμε κάτι στη ζωή μας είναι η ίδια η έλλειψη στόχων. Μη γνωρίζοντας τι επιθυμούμε και πώς να το καταφέρουμε, βολευόμαστε σε καταστάσεις που μας είναι μεν γνώριμες και διαχειρίσιμες αγνοώντας δε την προσωπική μας εξέλιξη. Η έλλειψη κινήτρου αποτελεί μείζων παράγοντα στο να συνεχίσουμε να ζούμε χωρίς αλλαγές, έτσι όπως γνωρίζουμε ήδη, ακριβώς επειδή δε διαθέτουμε τόσο ισχυρά όπλα στο να επιδιώξουμε την αλλαγή, όποια και αν είναι αυτή, και να διαπιστώσουμε τα οφέλη της.
Πως μπορούμε να ξεφύγουμε από τον φόβο της αλλαγής;
Βασική προυπόθεση για αλλαγή είναι η θέλησή μας, ο ίδιος μας ο εαυτός. Μόνο αν πραγματικά θέλουμε να αλλάξουμε κάτι που δεν μας ικανοποιεί, μόνο τότε μπορούμε να σχεδιάσουμε πως θα πραγματοποιηθεί αυτή η αλλαγή και τελικά να την καταφέρουμε. Εξάλλου είναι στο χέρι μας! Πιθανά εμπόδια που μπορεί να προκύψουν μπροστά σε μια αλλαγή δεν πρέπει να μας φοβίζουν αλλά να μας κάνουν περισσότερο προσεκτικούς και προσηλωμένους σε αυτό που θέλουμε να πετύχουμε.
Οι ψυχολόγοι στην Αθήνα και οι ψυχολόγοι στη Θεσσαλονίκη του κέντρου Αυτοϊαση διαθέτουν εμπειρία πάνω στα ζητήματα φόβου για αλλαγή και μπορούν να σας βοηθήσουν τόσο στο να διαπιστώσετε για ποιους λόγους βιώνετε συναισθηματικά διλήμματα τα οποία σχετίζονται με κάποια επικείμενη αλλαγή στη ζωή σας όσο και να σας εκπαιδεύσουν, αποκτώντας συγκεκριμένες δεξιότητες, στο πώς να αλλάξετε δυσλειτουργικές πεποιθήσεις που ελέγχουν τη ζωή σας, θέτοντας σε δεύτερη μοίρα την υγεία και ισορροπία σας.
